این نوشتار رویکرد جدیدى در بازخوانى سیره نبوى از منظر روابط گروههاى فعال در عرصه تحولات اجتماعى عصر نبوى است. یاران رسول خدا(ع) پس از هجرت، به دو گروه عمده مهاجر و انصار تقسیم شدند. آن حضرت با ارایه راهکارها و آموزشهایى، بستر مناسبى براى تحقق جامعهاى همدل، پویا و با اهدافى والا فراهم آورد، به گونهاى که اصحاب از هیچ نوع ایثارى دریغ نمىکردند. اما کینههاى دیرینه، تغییر ترکیب جمعیتى مدینه به نفع مهاجران، اقتدار سیاسى آنان در مدینه، تلاش انصار در مبارزه با قریش، بینشها و منشهاى متفاوت گروه‌ها، موجب رقابتها و اختلافها مىشد و گاهى با درهمتنیدهشدن شیطنت یهودیان و منافقان، سبب رویارویى گروه‌ها مىگردید. رسول خدا(ع) با طبیعى شمردن رقابتها، زمانى در امور داخلى رقیبان دخالت مىنمود که برخوردهاى خشونتآمیز آنان کیان جامعه اسلامى را تهدید مىکرد. ایشان با تکیه بر مفاهیم و ارزشهاى انسانى، دینى و اخلاقى، اجتماعپذیرىِ یاران، رویکرد فراقبیلهاى و ارتقاى توانِ تحمل مخالف، رقابتها را هدایت و از آنها براى پیشبرد اهداف جامعه اسلامى استفاده مىکرد.
