مبانی اندیشه سیاسی در اسلام(جلد سوم): مبانی جامعه شناختی

قرآن، اختلاف روحی و جسمی افراد، نیازی که به‌یکدیگر و توانی که در رفع نیاز یکدیگر دارند، اهداف روشن الهی در آفرینش می داند، به این منظور که هر یک دیگری را در تأمین نیازهایش مسخّر خود کند و براساس تعاون به زندگی جمعی روی آورد. همزیستی با آزادی طلبی و هواپرستی و خودمحوری افراد، تحقق‌پذیر نیست؛ از این‌رو، قرآن، توحید را به عنوان یک محور مشترک برای تشکیل جامعه دینی معرفی می کند تا در سایه گرایش عمومی به آن، آزادی‌های زیانبار کنترل، هواپرستی و خودپرستی مهار، زمینه وحدت وهمزیستی و تأسیس جامعه فراهم و حقوق مادی و معنوی و دنیوی و اخروی افراد تأمین شود. براین اساس، می‌توان گفت: توحید، اصلی‌ترین مبنای همزیستی افراد است که مبانی دیگری چون رشد اخلاقی، عدالت، قانونمندی، نظم و انضباط، امنیت، رشد، توسعه، عمران و آبادانی دنیا و آخرت اعضای جامعه را نیز در پی خواهد داشت. خداوند در آیه شریفه «تعانوا علی البرّ و التقوی و لاتعاونوا علی الاثم و العدوان و اتقوا الله ان الله شدید العقاب» به صورت سربسته و به اجمال، ما را به همه این مبانی و ضوابط همزیستی خداپسند دعوت کرده و از هرگونه اتحاد، همکاری و تعاون خلاف آنها نهی کرده است.