این اثر دومین کتاب از مجموعه کتاب های «و انتم الاعلون» است که به موضوع تاریخ،تفکر و تمدن می پردازد. «بصیرت تاریخی» نام مجموعه ای از نوشتارها و گفتارهایی است که محدوده زمانی پنج قرن اخیر تاریخ معاصر ایران را در بر می گیرد و از عصر صفویه تا انقلاب اسلامی را شامل می شود.
مباحث کتاب بیشتر در حوزه تاریخ تحلیلی و اندیشه سیاسی سیر می کند به گونه ای که با نظر به سنت و تجدد و با عبور از تحولات تاریخی به جنبش های اسلامی، ورود غرب به ایران، توجه به نقش مرجعیت و اجتهاد و هویت ملی به خصوص در عهد صفویان و مشروطیت پرداخته و این مقولات فکری مهم را مورد توجه و کانون پژوهش خود قرار داده است.
حاصل این رفت و برگشت بین تحولات تاریخی و اندیشه تاریخی-اجتماعی و سیاسی، سرنخ هایی را برای شناخت تاریخ معاصر به دست می دهد که می تواند متضمن «بصیرت تاریخی» باشد. مطلب مهمی که امروز به عنوان ریشه و با مدخل «بصیرت سیاسی» می تواند مورد ارزیابی قرار گیرد.
