پژوهشی در نسبت میان قرآن و فرهنگ زمانه

پژوهشی در نسبت میان قرآن و فرهنگ زمانه است؛ پژوهشی همراه با تواضع. یقین است که قرآن مجید، کتاب آسمانیِ بیگانه با فرهنگ زمان و زمین نزولش نیست که بدون توجه و در نظر داشت فرهنگ معاصرانش به بیان آموزه‌های خود پرداخته باشد. از این‌رو فرهنگ زمانه آشکارا در آیات فراوانی از قرآن حضور دارد؛ حضوری که فهم درست و دقیق آیات را در گرو آگاهی از آن فرهنگ قرار داده است. از همان گاهِ نزول قرآن، وجود مؤلفه‌های بسیاری که همانندی غیر قابل انکار با بخش دینی و غیردینی فرهنگ زمانه داشت، در کانون توجه بدخواهان قرآن و اسلام قرار گرفت؛ آنان این امر را نشانه عدم اصالت و استقلال قرآن و علامتِ اثرپذیری آن از محیط فرهنگی پیرامونش دانستند. در قرن‌های اخیر، شرق شناسان دین‌پژوه و برخی مسلمانان، هریک به علل و انگیزه‌های خاصِ خود، بار دیگر به طرح نسبت میان قرآن و فرهنگ‌زمانه پرداختند، و آثاری را در این موضوع رقم زدند که هر کدام از زاویه‌ای به بحث در این باره می‌پردازد. پژوهش حاضر، تلاشی برای نقل و نقد دیدگاه‌های مختلف در مورد مهم‌ترینِ این مباحث است.