تاریخ اندیشه دینی در صدر اسلام از نزدیک به ربع قرنی که از انتشار مجموعه شش‌جلدی کلام و جامعه در سده دوم و سوم هجری اثر پروفسور یوزف فا‌ن‌اس (متولد ۱۹۳۴ متوفی ۲۰۲۱)، استاد بازنشسته رشته اسلام شناسی و زبان‌های سامی دانشگاه توبینگن و پژوهشگر نامی عرصت کلام اسلامی می‌گذرد، این مجموعه بی‌تردید یکی از منابع پژوهشی درخور توجه به‌شمار آمده و پایه‌ای برای تحقیقات متعددی قرار گرفته است.
روش جدید بررسی آرای کلامی در چهار حوزه عالم اسلامی و مناسبات آنها با یکدیگر و نیز نسبت میان جامعه و کلام، افق‌های جدیدی را در پژوهش‌های کلامی گشوده است.
تتبع کم نظیر نویسنده و ذکر دقیق ماخذ در پانوشت‌ها، این مجموعه را به گنجینه‌ای ارزشمند برای پژوهشگران در کلام اسلامی مبدل ساخته است.
دکتر محمدرضا بهشتی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در خصوص این کتاب بیان کرد: این کتاب یک مجموعه شش جلدی است که ابتدا جلد ۵ و ۶ توسط مولف تهیه و منتشر شد و بعد به تناسب، چهار جلد اول منتشر شد.
نویسنده این اثر دکتر یوزف فان اس، استاد بازنشسته دانشگاه توبینگن و یکی از اسلام‌شناسان مطرح معاصر است که سال گذشته از دنیا رفت. او حدود ربع قرن پیش این کتاب را با تلاش ده ساله منتشر کرد. بیش از ده سال نیز طول کشید که ما برخی از جلد‌های آن را بتوانیم ترجمه کنیم. یکی از مهمترین دلایل طول کشیدن ترجمه این اثر این بود که ما به تمام رفرنس‌هایی که نویسنده داده به صورت شخصی مراجعه کردیم و به دلیل اینکه دسترسی به برخی از منابع مشکل بود طبیعی بود که ترجمه این اثر زمان‌بر باشد
: در سده دوم و سوم هجری تاریخ اندیشه دینی در صدر اسلام){kind=link}