نظام اداری مسلمانان در صدر اسلام

پس از انحلال دولت عثمانی و بحران در فقه سیاسی مسلمانان که به پیدایش نظریه جدایی دین از سیاست انجامید، عبدالحی کتّانی (متوفای۱۳۸۲ق)، از عالمان برجسته و سیاستمداران مغرب اسلامی، کوشید تا با تدوین کتاب التراتیب الاداریه، نظام حکومتی پیامبر خدا(ص) را در پیشدید مخاطبان قرار دهد. او با تخصّص ویژه‌ای که در حدیث، رجال و تاریخ داشت، با مبنا قراردادن کتاب تخریج الدلالات السمعیه علی ما کان فی عهد رسول الله(ص) من الحرف والصنائع و العمالات الشرعیه، نوشته علی بن محمد خزاعی تلمسانی(متوفای ۷۸۹ ق) و اعتماد بر آن کتاب این اثر جاودانه را بر جای گذاشت. کتّانی به منظور اثبات یکی بودن دین و سیاست در اسلام، آنچه را به نظامات سیاسی و حکومتی در عصر نبوی مربوط بود، از لابه‌لای متون تاریخی و سیره‌ها استخراج و با فصل‌بندی مرتبی ارائه کرد. او تأکید داشت، ریشه‌های تمدن اسلامی و تمام آنچه به عنوان اجزای حکومت از آن یاد می‌شود، در سیره نبوی وجود داشته و بعدها رشد کرده است. این کتاب نه تنها منبعی برای شناخت حکومت در اسلام، که اثری پایه‌ای برای شناخت تاریخ تمدن اسلام است.