مزیدیان

امارت مزیدی اسدی در حدود ربع پایانی سده چهارم تا نیمه‌ نخست سده ششم هجری در منطقه فرات میانه ـ عراق ـ تشکیل گردید. رودهای بزرگ و کوچک منشعب از رودخانه‌های دجله و فرات، موجب آبادانی و تشکیل مراکز جمعیتی در این ناحیه می‌گشت و عبور راه‌های کاروانی حاجیان به رونق اقتصادی و اهمیت سیاسی ـ اجتماعی آن می‌افزود. فرات میانه پیوسته میان قبایل عرب دست به دست می‌گشت تا آن که نوبت به قبیله مزیدی اسدی رسید که امارتی را با گرایش‌های شیعی تشکیل دادند. مزیدیان در دوران امارتشان فشارهای بسیاری را تحمل کردند. خلافت بغداد، دولت آل‌بویه و سلاجقه، سه قدرتی بودند که بنی‌مزید پیوسته از سوی آنان زیر فشار و تعقیب بودند. با وجود همه این ناملایمات، دانش دوستی شماری از امیران این خاندان، موجب شد تا امارتشان،‌ به‌ویژه در دوران صدقه بن منصور، به مرکزی برای ظهور فقیهان، ادیبان و شاعران نامدار شود.