دولت حمدانیان

دولت حمدانی نمونه¬ای از دولت¬های کوچک قرون وسطای اسلامی است. حمدانیان در سرزمینی نسبتاً وسیع، که اکنون بین عراق، ترکیه و سوریه تقسیم شده است، از سال ۲۹۳ تا ۳۹۲ هه.ق حکومت می¬کردند و از جمله دولت¬هایی بودند که در دوران ضعف قدرت مرکزی و تباهی هیبت عباسیان، ظاهر شدند و نقش مهمی میان خلافت عباسی،‌ فرمانروایان مصر و روم، قدرت جویان ترک و ایرانی و جنبش¬های خوارج و قرمطی ایفا نمودند. البته آنها ضمن حفظ و گسترش آثار تمدنی، به خصوص در عصر سیف الدوله، همچون سدّ محکمی در برابر یورش بیزانسیان که بیت¬المقدس را هدف گرفته بودند، ایستادگی نمودند و از کلیت اسلامی حکومت پاسداری کردند. رعایای حمدانیان، از حکومت ایشان چندان خشنوده نبودند و قبایل کُرد و عرب، بارها بر آنان شوریدند و این از ویژگی¬های حکمرانی قدیم است. در مجموع حمدانیان وضعیت متوسط دولت¬های کوچک قرون وسطای اسلام را مجسّم می¬کنند. در کتاب حاضر که با بینش علمی و تدقیق در منابع خطی و چاپی اصیل و نیز با نظر به تحقیقات مستشرقان نوشته شده، زمینه¬های طبیعی، اقتصادی و اجتماعی منطقه بررسی می-شود و آنگاه مبارزه نیروهای سیاسی و برآمدن، فعالیت¬ها و انحطاط و سقوط آل¬حمدان بیان می¬گردد. در این میان، از دلیری و غرور، شهوت،‌ انتقام،‌ خدمت و خیانت،‌ دسیسه و امانت،‌ علم و هنر، باج و تاراج و مصیبت¬ها و گرفتاری¬های کوچک و بزرگ انسانی سخن می¬رود و برای خواننده¬ای که با شوق و لذت، کتاب را به پایان می¬برد، بینشی وسیع و تازه در مورد این دولت حاصل می¬شود.