کتاب درباره روحانیت، مجموعه مقالات و جزوه های مرحوم علی شریعتی است که به نشر سپیده باوران به چاپ رسیده است.
دکتر شریعتی دربارۀ روحانیت گاهی به مهر و گاهی به کین، بسیار سخن گفته است. این سخنان دکتر، از خودِ عنوانِ «روحانیت» که دکتر آن را نمیپسندید و تعبیر «عالمان دینی» را ترجیح میداد، شروع میشود تا ساختار علمی حوزههای علمیه و نقش عالمان دینی در جریانهای سیاسی قرون اخیر ایران. شناخت دکتر از روحانیت گسترده و عمیق است.
موقعیت خانوادگی و حشر و نشر مستمر با عالمان زمانه موجب شده است که او به نقاط قوت و ضعف و نیز به زوایای صنفی جامعۀ روحانیت وقوف داشته باشد. ولی در مجموع دیدگاه دکتر نسبت به روحانیت مشفقانه و اصلاحگرانه است و شائبۀ حب و بغضهای معمول روشنفکران را ندارد. اینکه روشنفکری درگیر با زمانه، با مشغلههای فراوان، بنشیند و دربارۀ ساختار نظام درسی حوزه بنویسد نشان دلمشغولی و حاکی از امید و خوشبینی اوست، که نشانههایی از آن را در این کتاب میبینم.
این کتاب در واقع صورت گردآوردهشدۀ تعدادی از مقالات و جزوههای دکتر دربارۀ روحانیت است و اول بار به وسیلۀ انتشارات سپیدهباوران به این صورت تدوین شده است.
این کتاب را می توان حاصل تاملات جدی مرحوم دکتر شریعتی در مورد روحانیت و حوزه های علمی و نظام آموزشی آن ها دانست.باید پذیرفت که نگرش دکتر شریعتی در این امور غالبا درست به فهم و درک نیامده است.
انعکاس و انتشار آراء او در این مورد، گاه شکل گزینشی داشته و با غرض هایی همراه بوده است و این خود همواره مانعی شده است برای درک نگاه جدی و متاملانه او در این امور و مایه سوء تفاهم ها و کدورت هایی از جوانب گوناگون.
این کتاب در سه بخش ذیل تدوین شده است:
فلسفه تعلیم و تربیت، اجتهاد و نظریه انقلاب دائمی، روحانیت یا علمای اسلامی