تاریخ نگاری محلی و خطط نویسی در مصر دوره اسلامی

سرزمین مصر که خاستگاه نگارش نخستین تاریخ‌های محلی جهان اسلام است، آفرینشگر مکتب تاریخ‌نگاری محلی غنی و اصیلی است که خطط‌نویسی بارزترین گونه آن است. خطط‌ نوعی از نوشته‌های جغرافیایی ـ تاریخی است که به توصیف نقشه‌نگاری شهر‌ها و پایتخت‌ها به ترتیب محله اختصاص دارد. جریان تاریخ‌نگاری محلی در مصر از قرن سوم هجری تا آغاز دوره فاطمیان روندی آرام و تدریجی داشت و آثار محدودی به رشته تحریر درآمد. لیکن فرایند مذکور با برآمدن فاطمیان و تأسیس شهر قاهره، رشد بیشتری یافت. افزون بر این برپایی قلعه الجبل در این زمان، نگاه برخی مورخان را به توصیف آن جلب کرد. در دوره ممالیک بحری و برجی مصر متأثر از رخدادهایی سیاسی و اجتماعی شاهد عصر جدیدی از فعالیت‌های تاریخ‌نگاری محلی است و آثار غنی متعددی در این مکتب به نگارش درآمد. در واقع با وجود تنوع گونه‌های تاریخ‌نگاری محلی در مصر دوره اسلامی، خطط‌نویسی بیش از همه در زمان ممالیک رشد یافت و اوج تکامل و پویایی آن به واقعیت پیوست.