نقد و بررسی طبقه‌ بندی علوم در تمدن اسلامی با تاکید بر نقش ایرانیان

دانشمندان اسلامی با تکیه به گفتار پیامبر اکرم(ص) وحضرت علی(ع) به اهمیت طبقه‌بندی علوم، برای رشد و تعالی علم در تمدن اسلامی پی بردند و با رشد و گسترش علوم به ترسیم هندسه علم پرداختند. فلاسفه نخستین گروهی بودند که به‌طبقه‌بندی علم، به‌صورت جدی، توجه‌کردند و در این راه فارابی با تصنیف کتاب احصاء‌العلوم گامی اساسی در این زمینه برداشت و به‌دنبال وی دیگر فلاسفه نیز به تکوین طبقه‌بندی علوم اهتمام ورزیدند. اندیشه‌وران اسلامی طرح‌های طبقه‌بندی را مطابق با دیدگاه‌های فکری توحیدی قرآن و حدیث نبوی مرتبط ساختند و آثار گران‌قدری خلق کردند. نویسندگان این طبقه‌بندی‌ها از علمای گروه‌های مختلف دینی، کلامی و فلسفی بودند که تقریباً طیف کاملی از سنت عقلی اسلام را در بر می‌گرفت. همه آنان در این طرح بزرگ طبقه‌بندی علوم کوشش کردند. ظاهراً انگیزه اصلی این طرح گسترده عقلی توجه به شیوه‌های حفظ سلسله‌ مراتب علوم و تعیین جایگاه و حوزه هر علم در چهارچوب طرح کلی وحدت علوم بوده است.